कृषी देश

पावसाच्या अभावामुळे महाराष्ट्राचा खूप मोठा प्रदेश टंचाईसदृश्य  परिस्थितीला समोर जातोय. अशातच सगळ्यात मोठा प्रश्न उभा राहतो तो म्हणजे ग्रामीण भागातील शेतकरी समुदायाचा आणि जनावरांचा. म्हणून डॉ. श्री. राजा मराठे यांच्या लवण वज्र (स्रोत) प्रयोगावरून प्रेरित होऊन आम्ही आमच्या गावात सुद्धा कृत्रिमरित्या पाऊस पडण्याचा प्रयोग करायचे योजून स्वातंत्र्यदिनाचे औचित्य गाठायचे ठरविले.

त्यासाठी खालील गोष्टींची तयारी केली:
१. जाळण्याचे लाकडे ५ मन (२०० किलो)
२. दगडी(मोठे) मीठ १ मन (४० किलो)
३. घासलेट/केरोसीन/डीझेल १ लिटर
४. वापरलेले टायर जीप/मिनी-डूअरचे ४-५

आणि नैसर्गिकरित्या वातावरणाच्या तयारीची अपेक्षा ठेवली:
१. पावसाचे ढग येण्याची
२. आर्द्रता/हवेतील ओलावा मोठ्या प्रमाणावर होण्याची
३. वाऱ्याचा वेग मंद राहण्याची

प्रयोगाची जागा डोंगर पायथ्याशी निवडली कारण वाऱ्याला ऊर्ध्व प्रवाह प्राप्त होतो तसेच वाऱ्याचा वेगसुद्धा मर्यादित असतो. प्रयोग करण्यासाठी सूर्योदयाच्या मध्यान्हाच्या आणि सूर्यास्ताच्या आसपास १-१.३० तासाचा वेळ चांगला असतो कारण त्यावेळेस वाऱ्याचा वेग कमी असतो. ह्यापैकी ज्या वेळी वर सांगितल्या प्रमाणे वातावरण निर्मिती होईल त्या वेळी वर नमूद केलेल्या साधानंनिशी प्रयोगास खालील प्रमाणे सुरुवात करावी. आम्ही प्रयोग करताना तिन्ही वेळी मध्यान्हाच्या नंतरचीच वेळ निवडली कारण त्याच वेळी वातावरण थोड्या बहुत प्रमाणात अनुकूल मिळाले.

आम्ही सुरुवातीला आग पेटविली आणि आणि त्यामध्येच आग वाढविण्यासाठी एक टायर टाकले. आगीची तीव्रता वाढण्याची वाट पहिली म्हणजेच तापमान ३०० अंशांच्या वर जाण्याची कारण मीठ विरघळण्यासाठी तेवढ्या तापमानाची आवश्यकता असते. ढोबळमानाने जेव्हा वाटले कि आगीचे तापमान वाढले तेव्हा थोडेसे मीठ टाकून परीक्षा घेतली. हळूहळू आगीची तीव्रता वाढली आणि आम्ही एका-एकाने आली पळीने मिठाचा शिडकाव करायला सुरुवात केली. हा प्रयोग असाच जवळपास ९०-१०० मिनिटे चालला (ह्याच्या आधीचा एका छोटा प्रयोग कुठल्याही तयारीशिवाय १५-२० मिनिटांसाठी केला होता आणि त्याला चांगले यश मिळाले, पण त्यावेळेचे वातावरण खूपच पोषक होते किंतु वाऱ्याचा वेग वाढल्यामुळे सगळे पाण्याचे ढग पटापट पुढे सरकले). ह्या प्रयोगाला पण यश मिळाले परंतु खूपच कमी प्रमाणात, कारण पावसाचे आगमन फार थोड्या क्षेत्रावर आणि प्रमाणावर झाले.

प्रयोगाचे निवडक छायाचित्रे:

ह्या नंतर आम्ही अजून एक प्रयोग केला आणि तो सुद्धा तुरळक सारी देऊन गेला. ह्या सर्व प्रयोगाचे फलित म्हणजे आम्हाला हा विश्वास मिळाला कि अशा रीतीने पाऊस पडू शकतो आणि जर अजून शास्त्रीय पद्धतीने केले तर यशही मोठ्या प्रमाणावर मिळेल.

ह्या चालू महिन्यात देखील एक प्रयोग शास्त्रीय पद्धतीने आणि अनुभवी लोकांच्या सहाय्याने करायचा मानस आहे.

जय भारत!

Suresh Bhat

१. पूर्वी अफ़गाणिस्तान ते कन्याकुमारी व बडॊदा ते बंगाल असे मराठी राज्य पसरले होते.

२. मराठी राजा छ. शिवाजी महाराजांनीच देशातील परकीय राजवटीला छेद दिला आणि दिल्लीवर मराठी माणसाचा दबदबा निर्माण केला.

३. झाशीच्या राणी लक्ष्मीबाई नेवाळकर यांनी हिंदीत नव्हेतर मराठीतच “मी माझी झाशी देणार नाही” असे म्हटले आहे. तात्या टोपे आणि राणी लक्ष्मीबाई यांनी १८५७ च्या उठावात मोलाची भूमिका बजावली.

४. देशात स्त्रियांच्या शिक्षणासाठी पहिली चळवळ महात्मा फुले आणि सावित्रीबाई फुले यांनीच उभा केली.

५. महात्मा फुल्यांपासून ते अण्णा हजारेंपर्यंत मराठी समाज सुधारकांनी वेळप्रसंगी प्राणांची तमा न बाळगता देशासाठी सर्वस्व अर्पण केले.

६. महाराष्ट्राच्या उभारणीसाठी १०५ मराठी बांधवांनी हौतात्म्य पत्करले.

७. देशाच्या आर्थिक उत्पन्नातील सर्वाधिक वाटा महाराष्ट्राचा आहे.

८. सांगली व कोल्हापूरमधील मराठी माणसांचे चांदी शुद्ध करण्याचे कारखाने भारतातील महत्वांच्या शहरांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर आहेत. त्यांचा या व्यवसायात फ़ार मोठा वाटा आहे.

९. मराठी साहित्य संमेलने १०० वर्षांहून अधिक काळापासून अखंड सुरु आहेत हाही एक विक्रमाच आहे. (कन्नड आणि उर्दू याही भाषांची साहित्य संमेलने होतात पण ती एवढ्या मोठ्या प्रमाणावर प्रचलित नाहीत.)

१०. कराचीत(पाकिस्तान) नारायण जगन्नाथ विद्यालय मराठी शाळा असून इथले विद्यार्थी गुणवत्ता यादीत उत्तीर्ण होतात.

११. रशिया, ऑस्ट्रेलियासह अनेक देशांमध्ये ४४ मराठी रेडीओकेंद्रे आहेत.

१२. मराठी भाषेत ४८ पेक्षा जास्त साहित्यप्रकार आहेत आणि १३० पेक्षा जास्त कलाप्रकार असून हा एक जागतिक विक्रम आहे. संगणकावर कंट्रोल पॅनेलमध्ये लोकेशन इंडीया केले तर सर्व कामे मराठी किंवा इतर भारतीय भाषांमध्ये सहज करता येतात.

१३. मराठी फक्त महाराष्ट्रातच नाही तर गोवा, दिऊ-दमन, गुजरात, मध्य प्रदेश, कर्नाटक, छत्तीसगढ, दादरा नगर हवेली इ. मधेही मोठ्या प्रमाणावर वापरली जाते.

१४. मराठी हि दिऊ-दमन, दादरा नगर हवेली, गोवा ह्या इतर प्रदेशांमधेही सह-राज भाषा म्हणून मान्य आहे.

१५. मराठी मध्ये ४२ हून अधिक पोटभाषा आहेत.

१६. मराठी भाषा बोलणाऱ्यांची संख्या देशात ४ थ्या तर जगात १५ व्या क्रमांकाची आहे.

जय महाराष्ट्र! जय भारत!

श्रावण मास

श्रावणमासी हर्षमानसी हिरवळ दाटे चोहिकडे
क्षणात येती सरसर शिरवे क्षणात फिरुनी ऊन पडे

वरती बघता इंद्रधनुचा गोफ दुहेरी विणलासे
मंगल तोरण काय बांधले नभोमंडपी कुणी भासे

झालासा सूर्यास्त वाटतो, सांज -अहाहा तो उघडे
तरुशिखरांवर उंच घरांवर पिवळे पिवळे ऊन पडे

उठती वरती जलदांवरती अनंत संध्याराग पहा
सर्व नभावर होय रोखिले सुंदरतेचे रुप महा

बलाकमाला उडता भासे कल्पसुमांची माळचि ते
उतरुनि येती अवनीवरती ग्रहगोलचि की एकमते

फडफड करुनि भिजले अपुले पंख पाखरे सावरती
सुंदर हरिणी हिरव्या कुरणी निजबाळांसह बागडती

खिल्लारे ही चरती रानी गोपही गाणी गात फिरे
मंजूळ पावा गाई तयांचा श्रावण महिमा एकसुरे

सुवर्ण चंपक फुलला विपिनी रम्य केवडा दरवळला
पारिजातही बघता भामा रोष मनीचा मावळला

सुंदर परडी घेऊनि हाती पुरोपकंठी शुध्दमती
सुंदर बाला या फुलमाला रम्य फुले पत्री खुडती

देवदर्शना निघती ललना हर्ष मावे ना हृदयात
वदनी त्यांच्या वाचून घ्यावे श्रावण महिन्याचे गीत

-बालकवी (श्री. त्र्यंबक बापुजी ठोंबरे)

Excellent and very interesting step by Karnataka Govt.

Source : Banglore Mirror

If you are new to Bangalore and dreaming of settling down here, you will have to pass the Std VII exam in less than one year and prove that you can read and write Kannada.

The Kannada Development Authority (KDA) has recommended that the state government bring out a legislation to get non-Kannadigas in Karnataka to clear the basic Kannada examinations. The KDA, headed by MLC ‘Mukhyamantri’ Chandru, submitted its recommendations to the state government on Monday.

Chandru explained, “With several IT companies and MNCs coming to Karnataka, lakhs of non-Kannadigas have settled in the state. If they could live with the land, water, air and other resources of the land, they should also understand the culture, history and language of the land.

“Hence, we have recommended that learning Kannada be made mandatory. All non-Kannadigas who have been living in Karnataka have to learn Kannada and clear at least the Std VII Kannada exam in one year’s time.

“Besides, the government should arrange for online Kannada learning centres to reach out to the tech population among non-Kannadigas.”

The KDA has also recommended takeover of all palm scriptures currently possessed by various citizens and declare them as government property.

This apart, the KDA wants the state government to direct all telecom service providers in Karnataka to use Kannada software in mobile phones.

Chief minister B S Yeddyurappa said, “All the recommendations would further develop the language. The government will implement the recommendations on priority basis at the earliest.”

प्रिय अमुचा एक महाराष्ट्र देश हा

Hutatma Smarak

बहु असोत सुंदर संपन्न की महा
प्रिय अमुचा एक महाराष्ट्र देश हा

गगनभेदि गिरिविण अणु नच जिथे उणे
आकांक्षांपुढति जिथे गगन ठेंगणे
अटकेवरि जेथील तिरंगी जल पिणे
तेथ अडे काय जलाशय नदाविणे ?
पौरुषासी अटक गमे जेथ दु:सहा

प्रासाद कशास जेथ हृदयमंदिरे
सदभावांचीच भव्य दिव्य आगरे
रत्नां वा मौक्तिकांहि मूल्य मुळी नुरे
रमणईची कूस जिथे नृमणिखनि ठरे
शुद्ध तिचे शीलहि उजळवि गृहा

नग्न खड्ग करि, उघडे बघुनि मावळे
चतुरंग चमूचेही शौर्य मावळे
दौडत चहुकडुनि जवे स्वार जेथले
भासति शतगुणित जरी असति एकले
यन्नामा परिसुनि रिपु शमितबल अहा

विक्रम वैराग्य एक जागि नांदती
जरिपटका भगवा झेंडाहि डोलती
धर्म-राजकारण समवेत चालती
शक्तियुक्ति एकवटुनि कार्य साधिती
पसरे यत्कीर्ति अशी विस्मया वहा

गीत मराठ्यांचे श्रवणी मुखी असो
स्फूर्ति दीप्ति धृतिहि जेथ अंतरी ठसो
वचनि लेखनीहि मराठी गिरा दिसो
सतत महाराष्ट्रधर्म मर्म मनि वसो
देह पडो तत्कारणि ही असे स्पृहा

– श्रीपाद कृष्ण कोल्हटकर

Jai Bharat!

Related Articles

• Chatrapati Sambhaji Maharaj
• Chatrapati Sambhaji Maharaj – Early Life

Today is Dharmaveer Ch Sambhaji Maharaj’ Martyrdom day and I attribute this post to his martyrdom and great work.

I started with this post few days ago to revisit the history (in my own capacity). This is second to the chain. Posts are informative so a bit lengthy but true history lovers and Chatrapati Shivaji, Sambhaji followers would love this.

Birth of Ch. Sambhaji Maharaj

In the year of 1656 Chatrapati Shivaji Maharaj won Jawali (from Chandrarao More) and Shringarpur (from Survey the then Deshmukh, currently in Ratnagiri district). Birth of Ch Sambhaji Raje followed these excellent victories, like topping on ice-cream, by Ch Shivaji Maharaj.

Purandar, Birth Place of Sambhaji

Birth date: 14 May 1657 (Shake 1579, Helambi Nam Samvastare, Jesth Shuddh 12, dvadashis, swati nakshatri, guruwari ghatika 10, daha)

Chatrapati Shivaji Maharaj celebrated his birth with sheer joy. Distributed sweets, arranged reception for people, donated to all needy, did Suvarnabhishek (Gold coins bath) of Shivaji Maharaj and distributed the gold to poor of the land. He continued his flamboyant roaring on land and sea.

The same year i.e. 1657 Venkaji Raje, alias Ekoji, (Half brother to Ch Shivaji Maharaj) won back the Coromandal(Nagapattinam now in Tamilnadu) from Dutch.

Shivaji killed Afzal

Following that Afzal Khan attacked Maratha Kingdom with 12000 odd army. Before going to meet Afzal Khan Ch Shivaji Maharaj said “Keep Jijabaisaheb (his mother) and Sambhaji Raje (only son) on Rajgad(Early kingdom). If we win by destroying killing then no worries. If anything happens to me on battlefield then yuvraj (Sambhaji Raje 2.5yrs old then) is there. Give kingdom to his helm and be in his order“. This was the faith and expectation of great warrior king from his son (King himself took the lead in nurturing and grooming Sambhaji raje for the cause). This “Destruction of Afzal Khan” is well known history. Afzal khan was killed by Shivaji Maharaj in the year of 1659.

After this victory over evil midnded Afzal(who was a brutal warrior) Shivaji Maharaj tightened his grip over dekhkhan (South Bharat) by elimintating Afzal, which was a big blow to the Adilshahi Kingdo m. This was a turning point which ultimately led the Adilshahi debacle.

Sambhaji Raje’s education:

His excellency Great King Shahaji Maharaja arrived from Banglur, Karnatak to see and train his grandson Sambhaji.

Jijabai Blessing Shivaji and Sambhaji

Shambhaji Raje inherited intellectual wealth from his father whereas base of useful excellent education was constructed by Maharaja Shahaji and Maharani Jijabaisaheb. Due to this Shambaji became an all-rounder. Sambhaji Maharaj was well versed in ved-shastr and a reformist in true sense (He challenged and fought many torturous inhumane Brahmani traditions, which will be covered in following articles appropriately).

Sambhaji Raje learned from Ch Shivaji, Maharaja Shahaji and Jijabaisaheb at later stages Keshavbhat and Umaji Pandit were his tutor.

Ch Shivaji Maharaj shared the knowledge of fort maintenance, stable management, army management, army discipline, land measurement. Horse riding, scholarly study, arms training, archery etc.
Criminal Penal Code and Raj Dharma were tought through experienced and scholarly elders. One of them was Maharani Jijabaisaheb.

In order to give appropriate understanding of enemy Ch Shivaji Maharaj took him along to Agra to meet Aurangzeb (when Sambhaji Maharaj was just 9 years old).

Being responsible citizen and prince: living upto father’s expectations, not hurting anyone, be polite, having good friends, never be in bad’s company, treat other women as mother (This is the way Ch Shivaji Maharaj lived his life)

Follow Raj putra dharma: Obey king’s orders, keep low profile, king should save their peopl in any circumstances.

Learned tricks to govern: Information gathering and governance tricks from ministers, helpers and good people around; {can we mention Bahirji Naik?}; Keep good and alert associate alongside, find faithfuls carefully; Sit with excellent adult clerk; stay in courtroom, learn functioning.

Sambhaji Maharaj handwriting

Gagabhatt wrote and presented the Samnayan novel to Ch Sambhaji Raje after rajyabhishek. This proves that his scholarly attributes were highly respected among scholars that time.

He knew Sang ved; studied Kamandki and history by himself. He was scholar and knew seven languages[need citation]; he wrote Budhbhushan in Samskritam and Nakhshikha, Nayikabhed and Sat Shatak in Hindi.

I amazed to read all this information. What a value based education was to given to the to be king. These are facets known and available in various books and writings of that time. He was truly a lion cub (chhava).

Jai Bharat! Jai Bharati!

Related Post: Chatrapati Sambhaji Maharaj